Alanya’da Kaya Düşmesi Evi Yıktı!

Alanya’nın Mahmutseydi Mahallesi’nde aşırı yağışlar sonucunda meydana gelen heyelanda tonlarca ağırlıktaki bloklar 3 katlı bir evin yıkılmasına neden oldu.

Olayda can kaybı olmaması sevindirici bir gelişme olurken yaklaşık 30-40 tonluk kaya parçaları mahallenin yolunu ulaşıma kapattı.

Kaya Düşmesi

Kaya düşmesi, herhangi bir boyuttaki kaya bloğunun yeteri kadar dik olan bir yamaç veya şevden düşey yöndeki hareketi olarak tanımlanabilir. Öte yandan, büyük boyutlu tek bir blok kütlesinin serbest düşme hareketinden sonra topoğrafyaya çarpması ile birlikte parçalanarak çoklu bloklar halinde hareketine devam etmesi de mümkündür. Çoklu bloklardan oluşan kaya düşmelerinde her blok diğer bloklardan bağımsız olarak davranmaktadır. Bu nedenle kaya düşmelerinde kaya  düşmesinin karakterinin önceden ortaya konması, kaya düşme analizlerinde yuvarlanma hattı ve kinetik enerjinin belirlenmesinde izlenecek yol hakkında karar verilmesine yardımcı olacaktır. Örneğin düşen tek bir bloğun kütlesi az olmasına rağmen hızı yüksektir. Öte yandan, birçok bloktan oluşan ve daha büyük boyutlu çoklu kaya düşmelerinde kütle büyük, düşme hızı ise göreceli olarak daha düşüktür.

Kaya düşmeleri, farklı iç ve dış kuvvetlerin etkili olduğu sahalarda meydana gelmektedir. Çoğu zaman kaya düşmelerini tetikleyen birden fazla etken vardır. Bu faktörleri yapısal, çevresel ve antropojenik (insan kaynaklı) olmak üzere başlıca üç ana gruba ayırmak mümkündür. Bu sınıflara ait alt faktörler ise aşağıda listelenmiştir.  

1. Yapısal faktörler (iç faktörler)

- Yamacın/şevin jeolojik yapısı

- Kinematik olarak duraysızlık potansiyeli olan süreksizlik yüzeyleri

- Kırıklı-çatlaklı kaya kütlesi

2. Çevresel faktörler (dış faktörler)

- Yağmur

- Donma-çözülme

- Rüzgar

- Kar erimesi

- Ani yüzeysel akışlar

- Su kaynakları veya sızıntılar

- Kazıcı hayvanlar

- Farklı ayrışma

- Ağaç kökleri

- Depremler

3. Antropojenik faktörler (dış faktörler)

- Kontrolsüz patlatma uygulamaları

- Trenlerin ve büyük inşaat araçlarının yarattığı sarsıntılar

- Uygun olmayan şev tasarımı

Kaya düşmelerine neden olan iç ve dış faktörler (Volkwein vd., 2011’den değiştirilerek)

Yararlanılan Kaynaklar: Kaya Düşmelerinden Kaynaklı Afetlerin Değerlendirilmesine Yönelik Teknik Kılavuz, Ankara 2020