BORTEK: Tüvenan Cevherden Uç Ürün Teknolojilerine Bir Öğrenci İnisiyatifi

İTÜ BORTEK ( Borlu Malzeme Teknolojileri ) proje takımı; İTÜ Maden Fakültesi bünyesinde faaliyet göstermesi adına, bor mineralini esas alarak başta savunma sanayii, enerji ve tarım sektörlerinde kullanılmak üzere uç ürünlerin Ar-Ge ve Ür-Ge çalışmalarını yürütmeyi hedefleyen bir öğrenci inisiyatifidir.

İTÜ’nün 250. ve Maden Fakültesinin 70. Yılında Cevher Hazırlama Mühendisliği öğrencileri öncülüğünde kurulan İTÜ BORTEK farklı disiplinlerden öğrencileri bünyesinde bulunduruyor. Bugünün başarılı bir proje takımı yarının ise girişimi olmayı hedefleyerek önümüzdeki yıl içerisinde bir girişim olarak teknopark ve benzeri teknoloji geliştirme merkezlerine dahil olmayı planlamaktadır. Sürecin en başından en sonuna kadar kompakt bir kontrol ve bilgi havuzu oluşturmayı hedefleyen İTÜ BORTEK, ülkemizin en büyük değerlerinden olan bor yataklarını tam verimle kullanmayı hedeflemektedir. Sektörün geleceğinde önemli bir yer sahibi olmak isteyen İTÜ BORTEK, bu amaçla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ETİ Maden İşletmeleri, Tenmak, Boren vb. firma ve kurumlar ile sıkı bir iş birliği içerisinde olmayı amaçlamaktadır. Kısa bir bir süreç sonunda pilot ölçekli bir üretim ve sektörlere ürün tedariği İTÜ BORTEK’in öncelikli amaçlarından birisidir.

Bilindiği üzere bor mineralini bu kadar değerli kılan yaptığı bileşiklerin çeşitliliğidir. BORTEK’te bu özelliklerden faydalanarak uç ürünler elde etmeyi hedeflemektedir. Öyle ki bu maden, hem balistik koruma malzemesi olarak kullanılabilmekte hem enerji depolama ve verim arttırabilmekte hem de toprağa uygulandığında bitkiye can olabilmekte. Bor, bambaşka olan bu disiplinlerde verim artışı sağlayabilmektedir. Bu kapsamda şu an teknik ekip 3 kısımdan oluşmaktadır. Bunlar savunma sanayii teknolojileri ekibi, enerji teknolojileri ekibi ve tarım teknolojileri ekibi.

Peki bu ekiplerin amacı ne?

Savunma Sanayii Teknolojileri

İTÜ BORTEK Savunma Sanayi Teknolojileri ekibi, ülkemiz için stratejik öneme sahip bor mineralinden üreteceği ara ürün (B2O3, H3BO3 vb.) tozlarını; yüksek sıcaklık ve basınç altında presleme, buhar biriktirme, hacimsel tutuşma prosesi, karbotermik indirgeme ve metalotermik indirgeme gibi yöntemlerle global standartlara uygun bir şekilde üreterek yüksek teknolojili uç ürünlere ulaşmayı hedeflemektedir. Bor karbür (B4C), kübik bor nitrür (c-BN), titanyum diborür (TiB2) gibi yüksek teknolojili uç ürünler, başta askeri taşıtlara uygulanabilir ve giyilebilir balistik koruma malzemeleri, aşınmaya dayanıklı makine ve parçalarda kullanıma uygun hâle getirmeyi amaçlamaktadır. İTÜ BORTEK uç ürünlerle yaptığı Ar-Ge ve Ür-Ge çalışmalarıyla bor mineralinin savunma sanayisindeki katma değerini pekiştirmek ve bu sanayinin farklı alanlarında bor yüksek teknolojili uç ürünlerin kullanılacağı yeni pazarlar yaratmayı hedeflemektedir. Zırhlara ek olarak aynı zamanda radara yakalanmama özelliklerine sahip bor bileşikleri de mevcuttur. Bunlara ek olarak elementel borun roket yakıtlarında kullanılabileceği ile ilgili de çalışmalar her geçen gün artmaktadır. İTÜ BORTEK bütün bu alanlarda çalışmalar yapıp büyük bir ivmeyle gelişmekte olan Türk savunma sanayisine uç ürünler sunmayı hedeflemektedir.

Enerji Teknolojileri

İTÜ BORTEK, lityum iyon pilleri bataryalarına uygulandığı takdirde kapasite artışından şarj dolum hızlarındaki düşüşe kadar birçok yeni gelişmeye ev sahipliği yapan ve grafenin yerini alacak yeni süper malzeme olarak literatüre geçen borofen sentezini hedeflemektedir. Aynı zamanda sıfır kayıpla iletim yapabilen süper iletkenler ve bor atıklarından lityum kazanımı da İTÜ BORTEK’in çalışma alanları arasına girmektedir. Aynı zamanda bor çok iyi bir hidrojen taşıyıcısıdır. Bu alanla ilgili Ar-Ge ve Ür-Ge üzerine çalışmayı hedeflemektedir.

Tarım Teknolojileri

Tarımın ihracata ve milli gelire doğrudan etkisinin farkında olan İTÜ BORTEK Tarım Teknolojileri Ekibi bor içerikli gübre üretimini hedeflemekle beraber, borun tarımda kullanımına yeni ve gelişmiş bakış açıları getirmeye odaklanıyor. Bor yenilebilir ve endüstriyel alanda kullanılan bir çok bitki için vazgeçilmez bir bileşen. Bitkilerin büyümesinden dayanımına kadar birçok alanda bitki fizyolojisine olumlu etki etmektedir. Bitkilerin bu ihtiyaçları da bor içerikli gübreler ile giderilebilmektedir. Türkiye, dünya bor rezervlerinin %73’üne sahipken bor içerikli toprak bakımından oldukça fakirdir bu ilişki de bor içerikli gübreler için oldukça önemli bir Pazar fırsatı sunmaktadır.

İTÜ’nün ilk ve tek madencilik alanında faaliyet gösterecek proje takımı İTÜ BORTEK, ülkemiz sınırları içerisinde üretip, ülkemize faydalı olmak misyonu ile çıktığı bu yolda istikrarla çalışmalarına devam etmektedir.

Kaynak: Emrullah Talha Ardaç