Elektrikli Araç(Electrical Vehicle)’ların bataryalarında kullanılan mineraller kısaca, lityum, grafit, nikel-kobalt, manganez, alüminyum, krom, bakır demir, çinko ve vanadyumdur.
Şekil 1. Grafitin Batarya sektöründeki dominasyonu, 2020-2050
Oluşum ortamlarına göre, lityum, granitik ortamda, tuz göllerinde, killerde, jeotermal ve petrol sahası sularında bulunmaktadır. İngiltere’de CornishLithium granitlerden ve jeotermalden üretim yapmaktadır. Ülkemizde ise ETİMADEN ve MTA Eskişehir’de Bor yataklarındaki hektorit mineralini işletmektedir. Alüminyum ile Nikel ve Nikele eşlik eden Kobalt, Lateritlerde ya da Sülfitli Bakır-Nikel yataklarında bulunmaktadır. Manganez yatakları çeşitli tiplerde bulunmakta olup ülkemizde en yaygın bulunan yatak tipi radyolaryalı çörtlerde bulunan manganez mineralleridir. Krom ise ofiyolitik ortamda dünit ve harzburjitler ile ilişkilidir. Demir yatakları ülkemizde bolca bulunup Bingöl, Sivas ve Malatya da bulunmaktadır. Kurşun ve Çinko hidrotermal alterasyonlara bağlı olup birlikte bulunur, Vanadyum ise Kurşun ve Çinkoya eşlik etmektedir. Ülkemizde literatüre geçen Vanadyum zuhuru Keban’da bulunmakta olup İşletilebilir vanadyum Doğu Anadolu asfaltitleridir. Grafit ise metamorfik ortamda masiflerde bulunmaktadır.
Elektrikli araçların bataryalarında en çok kullanılan mineraller sırasıyla Grafit>Nikel>Kurşun>Manganez>Lityum’dur Geri kalan %5lik kısımda ise alüminyum, krom, bakır, demir, vanadyum ve çinko yer almaktadır.
Çin tarafında ise, Çin'deki lityum karbonat fiyatları, Temmuz ayına kadar 475.500 yuan/ton (70.434,01 USD/ton) seviyesinde yatay hareket etti ve talep artmaya devam ettikçe Mart ayına göre 500.000'lik rekor seviyeye yakın ve yıllık bazda %430 daha yüksek kaldı. Shanghai Metals Market'ten alınan veriler, Temmuz ayı boyunca, aşağı yönlü pil fabrikaları ve otomobil üreticilerinin işletim oranlarını artırmasıyla pil sınıfı lityum karbonata olan talebin arttığını gösterdi. Aynı zamanda, pil üreticileri, hammadde alımları pil çıkışına ayak uyduramadığı için daha düşük stok okumaları bildirdi. Daha yüksek üretim, Pekin, Şanghay ve Wuhan dahil olmak üzere yerel Çin hükümetlerinin benzinli arabaları yeni EV satın almalarıyla değiştiren müşteriler için nakit sübvansiyonlarının ödüllendirilmesini takip etti. Çin'in karbon emisyonlarını azaltma hedefine katkıda bulunmanın yanı sıra, sıkı Covid karantinaları sırasında dayanıklı tüketim mallarına olan talebin düşmesinin ardından sektördeki faaliyeti canlandırmak için önlemler alındı (Trading Economics).
Şekil.1 Lityum fiyatlarının yıllara göre değişimi
21 Temmuz itibariyle, %56,5 batarya tenöründe(saflıkta) Lityum hidroksit monohidrat LiOH.H2O spot fiyatları Mal bedeli, sigorta ve navlun Çin, Japonya ve Kore teslimatı için kilosu 75 USD’dir(Londra Metal Borsası).
Kobalt tonu ise 61.524,72 USD’den 31 Ağustosa kadar 58.620,92 USD olarak kapanması öngörülmektedir, satış fiyatı ortalama 50.000 USD/ton’dur(Londra Metal Borsası).
Alüminyumda ise kapanış fiyatları ton başına 2.460 USD’dir (Londra Metal Borsası)
Çinkonun kapanış fiyatı ise ton başına 3.044 USD olmakla beraber 17 Aralık 2025’te 2.255 USD olacağı öngörülmektedir (Londra Metal Borsası).
Kurşunun cash fiyatı ton başına 2000 USD olmakla beraber 17 Aralık 2025’te fiyatın 1.902 USD olacağı öngörülmektedir (Londra Metal Borsası)
Grafitte ise durum farklıdır,
Grafit kritik bir stratejik mineraldir (ABD, grafiti kritik bir tedarik minerali ilan etti; Avrupa Birliği, grafiti kritik bir hammadde ilan etti)
Amerika Birleşik Devletleri şu anda tüketilen tüm grafitin %100'ünü ithal ediyor
~200 grafit uygulaması olmasına rağmen, en önemli ve kalıcı gelecek talebi lityum iyon pillerdir (bir lityum iyon pilde anodu üretmek için grafit kullanılır)
Her elektrikli araba 200 pounddan fazla kaplanmış küresel (CSPG) grafit içerir
Lityum iyon pil yapmak için lityumdan 10 ila 30 kat daha fazla grafit gerekir - gereken minimum grafit saflığı %99,95 Cg'dir.
Şekil 3. Yıllara göre grafit tüketimi
Gelecekteki grafit talebi, öncelikle genişleyen lityum iyon pil pazarlarından (ulaşım ve sabit pil pazarları) kaynaklanmaktadır.
Grafitin benzersiz özellikleri onu lityum iyon piller için ideal anot malzemesi yapar; ancak müşteriler CSPG grafite ihtiyaç duyar - geleneksel maden dışı grafite değil
Küresel grafit üretiminin ~%75'ini kontrol eden Çin, yeni ve mevcut madenlere ihracat vergileri, lisanslar ve çevresel kısıtlamalar dahil olmak üzere bir kaynak millileştirme politikası uyguladı.
Li-ion pillerde kullanılan iki tür CSPG grafit vardır - sentetik (ton ortalama satış fiyatı başına ~20.000 USD*) ve doğal (ton ortalama satış fiyatı başına ~8.000 USD - 11.000 USD**). Maliyet ve performans verimliliği nedeniyle birçok pil üreticisi doğal grafite geçiş yapıyor.
Şekil 4. Yıllara göre batarya minerallerinin durumu
Lityum-iyon pil pazarının kendi içinde, üç ana pazar segmenti vardır.
Taşıma Pilleri: elektrikli araçlara güç sağlamak için; otomotivin elektrifikasyonu, nişten ana akıma hızla gelişiyor (önemli bir büyüme tahmini)
Sabit Depolama Pilleri: elektrik şebekesi, ticari ve konut binaları için enerji depolama; ayrıca şebeke depolama pillerine de atıfta bulunulur (üstel tahmini büyüme)
Tüketici Elektroniği Pilleri: akıllı telefonlar, dizüstü bilgisayarlar, tabletler, giyilebilir elektronikler, elektrikli aletler ve diğer pille çalışan cihazlar (orta düzeyde tahmini büyüme)
Vanadyum’da ise durum farklıdır, Roskill’in Vanadyum Pazar analizine göre,
Elektrokimya da potansiyel bir büyüme alanı olmaya devam ediyor. Vanadyum tuzları, vanadyum redoks piller ve bazı lityum polimer pillerde elektrolit olarak kullanılmaktadır. Vanadyum fiyatları son 20 yılda nispeten yüksek derecede oynaklık göstermiştir. Endüstri, birçok arz fazlası ve az döngüsünden geçmiştir.
Fiyat hareketleri üzerinde dramatik ve hızlı bir etkiye sahip olmuştur. 2014'ün ikinci çeyreğinden sonra birkaç çeyrek negatif büyüme, esas olarak arz fazlası nedeniyle başladı. Metal Bülteni Avrupa'daki aylık spot fiyat, 2013'teki 28,05 ABD Doları/kg V ile karşılaştırıldığında, 2014'te ortalama 25,74 ABD Doları/kg V olarak gerçekleşti. Vanadyum pazarındaki kapasite fazlasının devam etmesi bekleniyor.
Bununla birlikte, demir cevheri fiyatları düştüğü için, Çin'deki ortak üretimin 2015'te düşmesi ve piyasayı hafif bir açık vermesi bekleniyor, bu nedenle Roskill, 2015 ve 2016'da fiyatlarda kısmi bir iyileşme beklemekte. Roskill, 2015 yılı için operasyonel kapasitenin 110-115kt V aralığında veya mevcut üretimin 20kt V kadar üzerinde olmalıdır, böylece fiyatlardaki herhangi bir toparlanma muhtemelen hemen göze çarpmaz. Ancak, görünüm döneminin ikinci yarısına doğru talepteki herhangi bir artış, yeni maden arzı ile artan ikincil üretimin bir kombinasyonuna bağlı olabilir ve bu da fiyatlara bir miktar destek sağlayabilir.
Şekil 5. Vanadyum arzı ve uç ürün olarak kullanılan sektörler, Roskill
Roskill'in yeni arz için görünümü, maden arzının 2020'de yaklaşık 10 bin ton ve 2025'te toplam 23 bin ton arttığını tahmin etmektedir..Bu yeni üretimin bir kısmının yerini alması bekleniyor, pazardaki mevcut kapasiteyi artırmak yerine, daha yüksek maliyetli operasyonları pazarın dışına iter. İkincil arzın da artması bekleniyor, ancak bu tür geri kazanımların yüksek maliyeti nedeniyle fiyatlara duyarlı olması muhtemel. Enerji fiyatlarının da bir miktar rol oynaması bekleniyor. 2014 yılında petrol ve gaz fiyatlarındaki düşüş, emtia piyasalarındaki fiyatlardaki düşüşten kısmen sorumlu tutulabilir. 2025'e kadar olan dönemde, enerji fiyatlarında bir miktar toparlanma beklenmekte. Bazı fiyat toparlanmaları, kısa vadeli arz kesintisinden kaynaklanabilir. Piyasadaki aşırı kapasite nedeniyle, böyle bir toparlanma muhtemelen kısa ömürlü olacaktır. Fiyatlar, Güney Afrika ve Çin'deki üretim kesintilerine tepki olarak 2008'de keskin bir şekilde yükseldi, ancak düşen çelik tüketiminin etkileri hissedildiğinde tekrar düştü. Orta vadede benzer bir şey olursa, fiyatların daha yüksek seviyelere dönmesi olasıdır. Windimurra madeninin sahiplerinin girdiği haberlerinde fiyatlar üzerinde çok az bir etki oldu ya da hiç gözle görülür bir etki olmadı.
Fiyatı yukarı çekmek için piyasada önemli bir şok gerekeceğini öne sürmektedir. Ancak Evraz Highveld'in gönüllü iş kurtarma başvurusunda bulunduğunu açıklaması, arz ve fiyatlar açısından önemli bir faktör. Bu nedenle fiyatların (ve dolaylı olarak Çin'deki yüksek maliyetli arzın) bir dengeleme mekanizması olarak hareket etmesi beklenir, ancak arzda ayarlamada gecikme olur ve çoğu projeyi çevreleyen şüpheler (çoğu henüz finansmana ulaşmamış veya henüz ulaşmamıştır). inşaat aşamaları), belirsizliğe katkıda bulunur. Roskill'in piyasa tahmini, bu çeşitli risk faktörlerini ve alternatif fiyat senaryolarını ayrıntılı olarak detaylandırmakta.
Yorum Yazın
Facebook Yorum